Chronisch ziek en grenzen aangeven, aan een ander en aan jezelf

Chronisch ziek en grenzen aangeven begint eigenlijk met het onderscheid tussen grenzen aangeven aan de ander en grenzen aangeven aan jezelf. Wat is moeilijker? Wat kost meer energie? Waar word je verdrietiger van?

Chronisch ziek en grenzen aangeven

Ooit kreeg ik het metafoor te horen van je eigen voortuintje. Met alles waarvan jij weet dat het goed voor je is leg jij je voortuin aan. Je zet er mooie bloemetjes in en ook een bankje voor de rust. Je zet er ook een hekje omheen of een hegje. Net zo hoog als jij hem nodig acht. Het mooie is dat jij kunt bepalen op welke afstand het hekje komt te staan dus hoe dichtbij mensen mogen komen. En er mag een poortje in zodat jij kan bepalen wie er binnenkomt in je tuin en wie er door mag lopen naar binnen.

Om je hiermee een idee te geven dat jij zelf de grenzen bepaalt. Wat ik zelf lastiger vind en dat ook vaak terug hoorde van jullie zijn de grenzen naar onszelf toe. Dan heb je niet zoveel aan die voortuin. Maar waarom is dat zo lastig?

Ben jij een doorbijter?

Misschien prent je jezelf in dat het komt door je karakter dat je van het ‘doorbijten’ bent. Een gesprek uit blijf zitten, een oefening afmaakt, een praatje uit beleefdheid terwijl je de pijn toe voelt nemen. Je doet het en je ziet het jezelf doen. Maar is dat wel (enkel) karakter?

Of is het eerder conditionering? Hebben we niet gewoon aangeleerd dat doorzetten goed is, dat doorbijten erbij hoort. Sterk en krachtig zijn wordt beloond. Aan verdriet moet je werken of moet snel stoppen. Je moet niet te lang bij de pakken neerzitten. We krijgen continu signalen dat doorbikkelen goed is. Dat (andere) mensen daar blij van worden. Bang en onzeker zijn maakt dat mensen zich ongemakkelijk voelen, dat willen we niet, zij niet en wij niet. En dus stoppen we het weer weg.

Maar als je heel hard tegen jezelf blijft roepen dat het karakter is dan mag je alles wat je ‘doorbijt’ goedpraten. Maar als je dat nou eens doorbreekt en beseft dat je ook doorgaat omdat je dingen geleerd hebt over doorbijten en je dus ook andere dingen kan leren over doorbijten. Dat niet doorbijten krachtig is maar juist op tijd stoppen en voor jezelf zorgen zodat je langer overeind kan blijven staan?

Voortuintje met een stevig hek

Als jij dat voortuintje van je nog eens ziet. Misschien staat er een stevig hekje maar is binnenin alles verwaarloosd. En met iedere keer dat jij voor jezelf zorgt gaat het er mooier uitzien. Komt er een mooier bloempje te staan, wordt je bankje weer gerenoveerd en krijgt het een lik verf. En met zorg onderhoud je dan voortuintje.

Puur symbolisch natuurlijk dat tuintje. Maar wat kun je daar nou mee? Het tuinhek staat voor je grens. Jij bepaalt waar die staat (wanneer je je grens aangeeft) en bijvoorbeeld van welke materiaal de omheining is (is het een harde grens of kan iemand er makkelijk overheen). Je hoeft niet per se een hoog hekwerk te zetten. Het gaat puur om jouw gevoel. Wat heb jij nodig om een duidelijke grens aan te geven?

Een situatie uit de praktijk:
‘Mijn moeder/buurvrouw heeft de sleutel voor als er iets aan de hand is maar de afspraak is dat zij de voordeur (en deurbel) gebruikt bij normaal bezoek. Eens in de zoveel tijd hebben we hier discussie over.’

Afhankelijkheid van zorg van de ander?  Loyaliteit naar moeder? Super lastig maar moeder gaat hier over een grens. En niet één keer maar vaker want het gespreksonderwerp keert vaker terug. Dan kun je een tuinhekje hebben gemaakt maar als iemand achterom komt zit je daar met je goede gedrag. Er moet achter dus ook een tuinhek komen. Het is duidelijk dat moeder de boodschap, zoals die nu gegeven is, niet begrepen heeft óf niet serieus neemt. Maar wat doet het grensoverschrijdend gedrag van moeder (klinkt hard maar het is wat het woord zegt dat het is) met cliënte. Maakt het boos, verdrietig, niet serieus genomen, klein, eenzaam, zwak etc. En weet moeder wat het met cliënte doet? Hoe heeft cliënte deze boodschap aangegeven, hoe zou jij deze boodschap brengen?

Bespreek het, benoem ook echt waar het op staat en maak afspraken hoe je samen verder gaat. Wat zijn consequenties (want tuinhek staat er niet voor niets) als ze het tuinhek negeert? Ook dit bespreek je. Allemaal niet verwijtend (althans dat probeer je) maar vanuit je eigen gevoel. Vanuit het stuk dat geraakt is, ‘het maakt me verdrietig omdat…’ of ‘ik voel me niet serieus genomen omdat…’.

Gun de ander jou te begrijpen. Daar ben jij zelf bij.

Chronisch ziek en grenzen aangeven middels communicatie

Grenzen heeft alles te maken met communicatie.

• Zonder communicatie geen grens
• Een grens voel je pas wanneer je openstaat voor signalen van jezelf (gevoel/lijf/verstand)
• Dan realiseer je je dus dat er een grens bereikt is en is het aan jou wat je ermee doet

1. DE ANDER blijft over je grens gaan
2. JIJ verlegt je grens
3. JIJ geeft je grens aan

Voel even het verschil tussen 1 en 2 en tussen 2 en 3? Wat doet dat met jou? Maar wat als je zelf het gevoel hebt dat je niet meer weet waar je grenzen liggen. Niet zelden hoor ik:

• “Ik voel het niet wanneer ik mijn grens bereik”
• “Mijn signalen zijn weg, althans ik voel ze te laat waardoor ik er overheen ga”
• “Ik weet gewoon niet waar mijn grens ligt”

Ik riep het zelf ook. En nog weleens want soms word ik ook gewoon overvallen door veel pijn achteraf wat ik niet verwacht had. Maar ik weet inmiddels dat ik mij in het moment goed kan voelen terwijl het dan toch teveel is.

• Ik WEET beter waar mijn grenzen liggen, ik VOEL ze niet per se altijd

Het is belangrijk om de signalen van je lijf op te merken en serieus te nemen. Maar omdat ons pijnsysteem verstoord is (dat is vaak bij chronische klachten) kun je er niet altijd op vertrouwen. Soms moet je juist níet op je gevoel afgaan. Je hoeft je grens dus niet altijd te voelen. Je moet ook vooruit denken. Uittesten en kijken wat je aankan.

• Hoe lang kun je zitten, staan, lopen, liggen?
• Hoe lang kun je naar een drukke verjaardag, hoe lang naar een 1 op 1 bezoekje?
• Hoeveel rust heb je nodig om je lijf weer op te laten laden?

Testen, testen, testen.

En zo leer je je lijf en je grenzen kennen. Dan kan het dus nog steeds zo zijn dat je je grenzen niet VOELT maar dan vaar je op je verstand en ga je op tijd weg bij een verjaardag of je plant op tijd je beweging of rust. Niet op basis van je gevoel maar omdat je nu WEET dat dit nodig is.

Denk jij na het lezen van dit artikel over chronisch ziek en grenzen aangeven: ‘dit herken ik en ik wil hier ook mee aan de slag’ neem dan even een kijkje op de pagina van mijn online training ‘omgaan met chronische pijn’ waar ook grenzen uitgebreid aan bod komt. 

Wil jij op de hoogte blijven van mijn laatste artikelen, nieuwtjes en tips? Schrijf je dan hieronder in en ontvang 1x per maand een leuke nieuwsbrief van mij: ja ik schrijf me in!