Chronische rouw bij chronische klachten
Rouwen. Heel vaak koppelen we het aan de dood. Aan iemand verliezen. Maar wat als de verliezen in jezelf zitten, in delen van jezelf die je kwijt bent of in activiteiten die je niet meer kunt? Pas jaren na het ontstaan van mijn chronische pijnklachten en vele behandelingen en ‘verliezen’ verder las ik iets over chronische rouw. Rouwen bij verlies van gezondheid. Ik was toen o.a. mijn werk al verloren, mijn rol als collega, mijn dromen voor de toekomst, mijn passie voetbal, vriendschappen, onafhankelijkheid en het belangrijkste een deel van mezelf: mijn enthousiaste, ondernemende en actieve ik.
Ik was in de rouw
Ik was in de rouw maar had geen idee en kon het eigenlijk om die reden ook niet toelaten. Ik wilde terug naar mijn oude leven. Ik wilde vechten. Niet opgeven. Bewijzen aan mezelf en mijn omgeving dat ik weer aan het werk kon gaan. Ik had in 8 jaar tijd 2 studies afgerond en kon eindelijk doen wat ik zo graag wilde gaan doen. Het moest en zou gaan lukken. Maar het doorbuffelen zorgde ervoor dat ik fysiek steeds verder achteruitging en steeds ongelukkiger werd. Het lukte gewoon niet en ik verloor mezelf steeds verder in de strijd die ik aan het leveren was.
Lang verhaal kort….
Wat had ik het fijn gevonden als mij door 1 van de vele specialisten, therapeuten of op z’n minst door de huisarts verteld was dat bij het verliezen van gezondheid ook rouw om de hoek komt kijken.
…rouwen om wat je niet meer kan
…rouwen om wie je niet meer bent of kunt zijn
…rouwen om je leven dat er anders uitziet
…rouwen dat je altijd moet kiezen
…rouwen dat de simpelste activiteiten grote consequenties hebben
…rouwen om dromen die je los moet laten
Rouw die iedere dag aanwezig kan zijn. Zonder dat iemand het ziet. En, als je dus geen idee hebt dat het rouw is, zonder dat je het zelf doorhebt. Misschien ben je verdrietig of boos en legt je dat helemaal lam of ga je juist in de vecht- en overleefmodus. Ik verloor mezelf dus volledig in het doorgaan en vechten en ging uiteindelijk onderuit omdat ik dat niet meer volhield.
Niet langer voorbijgaan aan rouw
Ik ging voorbij aan de rouw die zo ontzettend belangrijk is in het om leren gaan met je chronische klachten. Inmiddels heb ik mijn eigen weg gevonden en weet ik hoe belangrijk rouw daarin was. Het hielp mij loslaten en vooral ook weer ontdekken wie ik nog steeds was en wie ik kon zijn. Het hielp mij terug te gaan naar de kern en te ontdekken wat ik met mijn leven wilde. Een leven met chronische pijn. Waarin dus niet alles mogelijk is maar nog wel heel veel.
Rouwen hielp mij om langzaam mijn oude leven los te laten zodat er ruimte kwam voor een nieuw leven. Een leven waarin ik rekening hield met mijn klachten zodat ik weer veel meer kon genieten. Een waardevol leven. Een fijn leven. Ondanks mijn pijn. Geen leven waarin ik enkel aan het vechten was om terug te kunnen naar een leven waar ik niet naar terug kon.
En daarom vind ik het thema rouw zo belangrijk.
Chronische rouw
Rouw die dus nooit klaar is, chronische rouw. Of levend verlies, verliezen die je leven lang meegaan. Een proces waar je (denk ik) nooit een vinkje achter kan zetten. Rouwarbeid wordt het ook weleens genoemd. Hard werken. Ik interviewde voor deze themaweek Manu Keirse en daarin hadden we het over de metafoor van de schaduw.
Rouw als je schaduw. Het is er altijd. Soms klein, soms groot. Soms achter je en soms loop je de hoek om en ligt die ineens intens groot voor je op straat. Als je geen idee hebt van chronische rouw bij verlies van gezondheid kan het je continu overvallen. Heb je deze kennis wel dan weet je dat het zomaar ineens de kop weer opsteekt. Bij de kleinste gebeurtenissen.
Een afspraak die je af moet zeggen, een feestje waar je niet bij kan zijn, mensen naar hun werk zien vertrekken, een taak in huis die je niet kunt doen, een opmerking van iemand, een herinnering aan een hobby. De lijst is eindeloos. Het geeft mij rust dat ik weet dat deze rouw er steeds opnieuw weer is. En dat dat normaal is.
In een boek van Manu Keirse las ik: ‘Als je niet als rouwende gezien wordt of jezelf zo niet ziet is er vaak ook geen begrip en ruimte voor’. En dat is dus de eerste stap. Jezelf zien als iemand die in rouw is en dat mogen toelaten. Er woorden aangeven, erover praten. Het niet alleen hoeven dragen. Want het is al pittig genoeg allemaal.
Themaweek Chronisch ziek en rouw
En dat hoop ik je te geven met deze themaweek. Dat jij jezelf mag gaan zien als iemand die mag rouwen om zijn/haar verliezen. Je in te laten zien waarom rouwen hoort bij het leren leven met een chronische aandoening. Omdat ik weet dat daar zoveel ruimte door vrij kan komen. Ik hoop je met de themaweek te inspireren, met mijn verhaal maar ook de verhalen van vele anderen.
Rouwen over wat was, wat is of nooit komen gaat…het geeft ruimte om te bouwen aan iets nieuws. Een leven dat haalbaar is en waarover jij de regie mag pakken. Dat gun ik je. En ik weet dat het ongelooflijk zwaar is maar ik weet ook dat het kan.
Een hele mooie themaweek gewenst en ik hoor het graag als je vragen hebt. Laat je in de loop van de week een keer horen wat je van de themaweek vindt?
Lieve groet,
Yvonne
Wil je meepraten over dit onderwerp of andere relevante onderwerpen kijk dan op mijn instagram pagina.
Zo die kwam even binnen, in de vroege ochtend maar wat ben ik blij dat dit thema er is, nooit geweten, heb mij er zelf door allerlei therapieën geworsteld, en nu weet ik wat dit allemaal was, ( vanaf puber chronische rugpijn nekpijn, 2006 spondelodese operatie, en nu 49 met eindelijk acceptatie, zin in deze week, een soort van terugkijken naar mijn jaren vechten ook tegen de maatschappij en niet zichtbare ziekte.
Groetjes cindy
Bedankt voor je reactie Cindy. Wat fijn dat je na al die jaren vechten en hebben van klachten nu een stukje acceptatie mag ervaren. Ik wens je een fijne, inspirerende week!
Groetjes Yvonne
Toch aangehaakt bij deze week en bam het begin komt hard binnen.
Zwaar, confronterend, verdrietig, opluchting, ruimte en verwarring.
Aha ik ben dus in de rouw om mijn gezondheid.
Laat een zeer vaak aanwezig deel van mij dit een beetje onzin vinden. Niet zeuren gewoon doorgaan, mijn angst wegdrukken, me schamen maar het niet erkennen bij mezelf en de altijd aanwezige schuld die ik voel.
Oké, rouwarbeid is er te doen….
Ik kijk naar deze week uit en ik ben er ook bang voor. En ik voel ook ergens heel diep binnen in me vertrouwen. Ik ga het ondergaan en ik ga het aan.
Bedankt alvast voor dit begin.
Groetjes Jolanda
Pittig hè Jolanda, al die verschillende emoties, maar ook fijn om te weten dat dit er dus allemaal bij hoort. Ik hoop je met deze week de tools te geven om met deze rouwarbeid aan de slag te kunnen. En heb je nog vragen, dan mag je me natuurlijk altijd even een bericht sturen.
Groetjes Yvonne
Wat een mooi thema. Ergens in een dagboekje vond ik zelf de aantekening: ‘Wat zou het hebben geholpen als iemand in het begin al tegen me had gezegd: dit gaat niet over. Van nu af aan is je leven anders. Je oude leven komt niet meer terug.’ Ik had het liever niet (dat is een understatement) willen horen, had het vast en zeker ook niet geloofd, maar het zou hebben gehólpen. Om eerder te leren ‘aanvaarden’ (dat vind ik altijd een mooier woord dan ‘accepteren’) en te kijken naar, ‘wat nu?’ En ‘hoe verder’. Ook mij kostte het eindeloos veel verzet en vechten en zelfs schaamte en dat zou ik anderen (met de wijsheid van jaren en jaren) graag besparen. Heel mooi dat je dit thema voor het voetlicht brengt. Kijk uit naar deze week!
Warme groet,
Caroline
Wat mooi hoe je het omschrijft Caroline. En wat jammer dat dit thema voor jou ook niet eerder aangestipt werd. Fijn dat we er nu met z’n allen wel aandacht aan kunnen besteden in deze themaweek! Een fijne week gewenst!
Groetjes,
Yvonne
Hoi Yvonne . ik heb long/post covid 3 jaar nu . en ben aan het begin van de rouwarbeid en ook moeilijk omdat doktoren steeds zeggen dat er nog verbetering komt. Ook tegen mij wordt gezegd accepteer het dan komt het goed. Accepteren kan ik het niet maar heb het aanvaardt en probeer het te verweven met mijn leven nu . Ben zo blij met dit themaweek ook , erkenning en herkenning ,tips en handvaten. ik mag lief zijn voor mezelf nu
Hoi Anja, wat fijn dat je zo blij bent met de erkenning en herkenning uit de themaweek. En wat super dat je lief mag zijn voor jezelf nu! Ik hoop dat de tips en handvaten je weer wat verder helpen.
groetjes Yvonne
Hallo Yvonne,
Wat sla jij de spijker op de kop. Ook ik ben sinds mijn diagnose veel veranderd. Ik dacht dat het aan mijzelf lag maar nu begrijp ik het beter. Eigenlijk wist ik dit ergens wel, omdat dit ook kan gebeuren na een scheiding of baan verlies, maar dan sta je er niet bij stil dat dit bij jezelf kan gebeuren als je chronisch ziek bent. Ik vond het ook zeer emotioneel die herkenbaarheid, terwijl ik niet snel kan huilen hoor. Soms laat ik het heel even toe maar liever niet, dat is ook niet altijd goed.
Dank je wel voor dit onderwerp.
Grts Marjo van Toren.
Hoi Marjo, wat fijn om te horen dat het je dit inzicht heeft gegeven en dat er ruimte was om het even toe te laten. Graag gedaan! Groetjes Yvonne
Hey hey, wat fijn om dit te lezen. Mijn rug heeft hyperlordose en daardoor heb ik slijtage en hernias sinds mijn 23e (nu bijna 28). Na revalideren gaat het veel beter. Alleen betekent het wel dat ik veel moet opgeven om zo weinig mogelijk pijn te hebben. Sinds een jaar heb ik ook deze rouw nu het dus beter gaat. Dankjewel voor het delen dat deze gevoelens er mogen zijn. Het is ook lastig dat je nog vanalles wilt maar weet dat het niet verstandig is. Ik ben soms lusteloos en somber hierdoor, vooral ook wel door opmerkingen van buiten af. Als de pijn er ineens wel weer is kan ik er zo lang om huilen… Ik heb mijn nieuwe ik nog lang niet geaccepteerd. Toen de pijn op zijn aller ergst was had ik geen tijd om erom te rouwen en nu juist wel, misschien dus wel een belangrijk moment om het binnenkort meer te kunnen accepteren. Het is immers niet onze eigen schuld. Erg mooi stuk!